Biblia w rok – 28 sierpnia

Czytania na 28 sierpnia
2 Księga Machabejska 1 – 2
Księga Przysłów 30
Apokalipsa św Jana 2

*****

2 Księga Machabejska 1 – 2

LISTY

Pierwszy list

¹ „Braciom Żydom w Egipcie [przesyłają] pozdrowienie bracia Żydzi z Jerozolimy, a ci, którzy mieszkają w krainie judzkiej, życzą pokoju i dobra. ² Niech Bóg udziela wam dobra i niech pamięta o przymierzu swoim, [zawartym] z Abrahamem, Izaakiem i Jakubem, wiernymi swoimi sługami; ³ niech da wam wszystkim serce, abyście czcili Go i wykonywali Jego wolę sercem wielkim i duszą ochotną; ⁴ niech otworzy wasze serce dla swojego Prawa i dla przykazań, a niech sprawi pokój! ⁵ Niech wysłucha waszych modlitw, niech da się wam przejednać i niech was nie opuści w złym czasie! ⁶ Oto teraz tutaj modlimy się za was.
⁷ Za panowania Demetriusza, w roku sto sześćdziesiątym dziewiątym, my, Żydzi, napisaliśmy do was: W najsroższym utrapieniu, jakie spadło [na nas] w latach, kiedy Jazon i jego zwolennicy zdradzili Ziemię Świętą i królestwo, ⁸ kiedy podpalono bramę i wylano krew niewinną, my modliliśmy się do Pana i zostaliśmy wysłuchani. Złożyliśmy ofiarę krwawą i ofiarę z najczystszej mąki, zapaliliśmy lampy i położyliśmy chleby. ⁹ Teraz zaś [piszemy], abyście obchodzili Święto Namiotów miesiąca Kislew. [Dan] w roku sto osiemdziesiątym ósmym”.

Drugi list

¹⁰ „Mieszkańcy Jerozolimy i mieszkańcy Judei, starszyzna i Juda Arystobulowi, nauczycielowi króla Ptolemeusza, pochodzącemu z rodu namaszczonych kapłanów, i Żydom mieszkającym w Egipcie – życzą radości i zdrowia.
¹¹ Wybawieni przez Boga z wielkich niebezpieczeństw, gorąco Mu dziękujemy, jako sprzymierzeni przeciwko królowi. ¹² On sam bowiem wypędził tych, którzy gotowi byli do walki przeciwko Świętemu Miastu. ¹³ Kiedy bowiem wódz udał się do Persji, a z nim razem niezwyciężone – jak się wydawało – wojsko, zostali oni pokonani w świątyni bogini Nanai dzięki podstępowi, do którego się uciekli kapłani Nanai. ¹⁴ Albowiem gdy przybył na miejsce sam Antioch, a razem z nim jego przyjaciele, aby [pod pozorem zaślubin z nią] zabrać wielkie skarby jako posag ¹⁵ i kiedy kapłani świątyni Nanai je wyłożyli, a on wszedł z kilkoma w obręb świątyni, zamknęli przybytek, skoro tylko wszedł Antioch, ¹⁶ a otworzyli tajemne drzwi w suficie i zabili wodza, zrzucając na niego kamienie. Potem pocięli ich na kawałki, a głowy odcięli i wyrzucili tym, którzy byli na zewnątrz. ¹⁷ Za wszystko niech będzie błogosławiony nasz Bóg, który wydał na śmierć tych, co się dopuścili bezbożności.
¹⁸ Mając obchodzić Oczyszczenie świątyni dwudziestego piątego Kislew, uważaliśmy, że trzeba wam o tym donieść, abyście wy także obchodzili Święto Namiotów i ognia [na pamiątkę tego], jak Nehemiasz odbudował świątynię i ołtarz, a potem złożył ofiary. ¹⁹ Gdy bowiem do ziemi perskiej byli uprowadzeni nasi ojcowie, ówcześni pobożni kapłani wzięli ogień z ołtarza i potajemnie skryli go w zagłębieniu wyschłej studni. Tam zabezpieczyli go tak, że miejsce nikomu nie było znane. ²⁰ Po upływie wielu lat, gdy spodobało się Bogu, Nehemiasz, który był przysłany przez króla perskiego, posłał po ogień potomków tych kapłanów, którzy go ukryli. Jak oni opowiedzieli nam, nie znaleźli ognia, ale tylko gęstą wodę. Rozkazał więc, aby nabrali jej i przynieśli. ²¹ Gdy zaś było przygotowane wszystko do ofiar, Nehemiasz rozkazał kapłanom, aby polali tą wodą zarówno drzewo, jak i to, co było na nim położone, ²² a kiedy to wykonali i po upływie pewnego czasu zaświeciło słońce, które przedtem było za chmurami, zapłonął ogień tak wielki, że dziwili się wszyscy.²³ Podczas spalania się ofiary modlili się kapłani, a wraz z kapłanami wszyscy. Rozpoczynał Jonatan, wszyscy zaś odpowiadali razem z Nehemiaszem. ²⁴ Modlitwa zaś brzmiała w ten sposób: „Panie, Panie Boże, Stwórco wszystkiego, straszliwy i mocny, sprawiedliwy i miłosierny, jedyny Królu i Dobroczyńco, ²⁵ jedyny Rozdawco dóbr, jedynie sprawiedliwy, wszechmocny i wieczny, który wybawiasz Izraela ze wszystkiego zła, który ojców naszych uczyniłeś wybranymi i który uświęciłeś ich, ²⁶ przyjmij ofiarę za cały naród Twój izraelski, ustrzeż swój dział i uświęć! ²⁷ Sprowadź rozproszonych spomiędzy nas! Uwolnij tych, którzy są w niewoli u pogan. Na wyśmiewanych i wzgardzonych spojrzyj łaskawie, aby poganie poznali, że Ty jesteś Bogiem naszym. ²⁸ Ukarz tych, którzy uciskają nas i w pysze swojej nas znieważają. ²⁹ Zaszczep lud Twój na Twoim świętym miejscu, jak powiedział Mojżesz”.
³⁰ Kapłani intonowali hymny. ³¹ Gdy spłonęło to, co złożono w ofierze, kazał Nehemiasz pozostałą wodę wylać na wielkie kamienie. ³² Gdy zaś to wykonano, wybuchnął płomień, który jednak pochłonięty został przez ogień z ołtarza. ³³ Kiedy ten wypadek stał się głośny i królowi Persów doniesiono, że na miejscu, gdzie ukryli ogień owi uprowadzeni w niewolę kapłani, ukazała się woda, którą Nehemiasz i jego ludzie poświęcili to, co było przeznaczone na ofiarę, ³⁴ król zbadał sprawę, a miejsce ogrodził i uczynił świętym. ³⁵ Król pobierał [stąd] wielkie dochody i rozdzielał je tym, dla których był łaskaw. ³⁶ Ludzie Nehemiasza nazwali tę wodę „neftar”, to znaczy oczyszczenie, u wielu jednak nazywa się ona „neftai”.

¹ W dokumentach można znaleźć [wzmiankę], że prorok Jeremiasz rozkazał, aby ci, którzy byli uprowadzeni do niewoli, wzięli ze sobą ogień. Tak było powiedziane ² i tak prorok przykazał tym, których uprowadzono do niewoli. Dał im Prawo, aby nie zapomnieli przykazań Pana i aby nie zamąciły się ich myśli, kiedy będą widzieli wizerunki [bóstw] złote i srebrne, a wokoło nich ozdoby. ³ Tymi i podobnymi słowami upomniał ich, aby nie dali usunąć Prawa ze swego serca. ⁴ Było w tym piśmie [napisane], jak z Bożego polecenia prorok kazał nieść za sobą namiot i arkę, gdy wyszedł. Kiedy zaś wszedł na górę, na którą Mojżesz wstąpił i [z której] przyglądał się dziedzictwu Bożemu, ⁵ przyszedłszy tam znalazł Jeremiasz pomieszczenie w postaci pieczary. Umieścił tam namiot, arkę i ołtarz kadzenia, a wejście zarzucił kamieniami. ⁶ Kilku z tych, którzy mu towarzyszyli, wróciło, aby zaznaczyć drogę, ale już nie mogli jej odnaleźć. ⁷ Kiedy zaś Jeremiasz dowiedział się o tym, czyniąc im wymówki powiedział: „Miejsce to pozostanie nieznane, aż Bóg na powrót zgromadzi swój lud i okaże mu miłosierdzie. ⁸ Wtedy to Pan ponownie pokaże to [wszystko] i będzie można widzieć chwałę Pańską i obłok, podobnie jak za Mojżesza można ją było widzieć i jak wtedy, gdy Salomon modlił się, aby miejsce zostało w uroczysty sposób poświęcone”. ⁹ Wyjaśniono również, jak on pełen mądrości złożył ofiarę przy poświęceniu i zakończeniu budowy świątyni. ¹⁰ Podobnie jak Mojżesz modlił się do Pana, a spadł ogień z nieba i pochłonął to, co złożono w ofierze, tak również Salomon modlił się, a ogień, który spadł, strawił całopalne żertwy. ¹¹ Mojżesz powiedział: „Zostało spalone, aby nikt nie jadł tego, co jest ofiarowane za grzech”. ¹² Podobnie również Salomon przez osiem dni świętował.
¹³ W pismach i pamiętnikach Nehemiasza jest opowiedziane nie tylko to, ale również o tym, jak zakładając bibliotekę zebrał on księgi o królach i księgi proroków, księgi Dawida i listy królów o ofiarach. ¹⁴ Tak samo również Juda zebrał nam wszystkie księgi, które były rozrzucone wskutek prowadzonej wojny, i mamy je u siebie. ¹⁵ Jeżeli więc potrzebujecie ich, przyślijcie tych, którzy by wam je zanieśli.
¹⁶ Piszemy do was mając obchodzić Święto Oczyszczenia [Świątyni]. Dobrze więc uczynicie, świętując w te dni. ¹⁷ Bóg zaś jest tym, który wyratował cały swój naród i który dał wszystkim dziedzictwo, królestwo, kapłaństwo i uświęcenie, ¹⁸ zgodnie z tym, co obiecał w Prawie, w tym Bogu nadzieję pokładamy, że niedługo nad nami się zmiłuje i że zgromadzi nas na święte miejsce z całej ziemi, która jest pod niebem. Uwolnił nas bowiem z wielkich nieszczęść i oczyścił miejsce [święte]”.

WSTĘP AUTORA

¹⁹ Opowiadanie o Judzie Machabeuszu i o jego braciach, o oczyszczeniu wielkiej świątyni i o poświęceniu ołtarza, ²⁰ ponadto o walkach przeciwko Antiochowi Epifanesowi i przeciw jego synowi Eupatorowi, ²¹ o objawieniach pochodzących z nieba, jakie mieli ci, którzy w obronie żydowskiego obyczaju dokonywali czynów tak bohaterskich, że chociaż byli nieliczni, to jednak opanowali cały kraj i zmusili do ucieczki barbarzyńskie wojska, ²² odzyskali ponownie słynną na cały świat świątynię, uwolnili miasto, prawom, które zanikały, nadali moc obowiązującą – gdyż Pan w całej swej dobroci był dla nich łaskawy – ²³ wszystko to, co Jazon Cyrenejczyk opisał w pięciu księgach, usiłowaliśmy streścić w jednym dziele. ²⁴ Mając bowiem na uwadze wielką ilość cyfr i trudność, jaką bogactwo materiału sprawiało tym, którzy chcieliby się zagłębić w historyczne opowiadania, ²⁵ usiłowaliśmy dać tym, którzy chcą czytać, przyjemne opowiadanie; tym, którzy w pamięci zachować [chcą wypadki], ułatwienie, a wszystkim czytelnikom – pomoc. ²⁶ Dla nas zaś samych, którzy podjęliśmy się trudu skracania, było to niełatwe [zadanie]: dzieło wymagające znoju i niedosypiania. ²⁷ Podobnie niełatwo jest temu, kto przygotowuje ucztę i pragnie zaspokoić upodobania innych. My również chętnie podjęliśmy się trudu dlatego, aby zasłużyć na wdzięczność u wielu. ²⁸ Staranie o szczegóły pozostawiamy autorowi, sami zaś usiłujemy ułożyć streszczenie opowiadania. ²⁹ Podobnie bowiem jak w nowym domu budowniczy musi się zajmować całą budową, a ten, kto się podejmuje ozdobienia i pomalowania, zajmuje się tylko tym, co dotyczy wystroju, tak samo, jak się to wydaje, jest z nami. ³⁰ Zagłębić się i swobodnie obracać się w opowiadaniach oraz dokładnie rozpoznać się w szczegółach, to zadanie tego, który układa historię. ³¹ Ułożyć zaś w krótkości opowiadanie, a strzec się szczegółowego przedstawienia wydarzeń, jest zadaniem tego, kto przygotowuje streszczenie. ³² Teraz więc po tak długim zatrzymywaniu się nad wstępem rozpoczynamy opowiadanie. Niemądrze byłoby bowiem zbytnio się rozwodzić przed rozpoczęciem historii, a samą historię przedstawić krótko.

Księga Przysłów 30

NAUKI AGURA

¹ Słowa Agura, syna Jake z Massa. Mowa tego człowieka do Itiela, do Itiela i Ukala.

Świadomość niewiedzy

² Jestem najgłupszy z ludzi,
nie mam ludzkiej zdolności,
³ nie nabyłem mądrości,
wiedza Świętego mi obca.

Wielkość Boga

⁴ Kto wstąpił do nieba i zstąpił?
Kto zebrał wiatr w swoje garście?
Kto wody owinął płaszczem?
Kto krańce ziemi utworzył?
Jakie jest jego imię? – A jakie syna?
Wiadomo ci może?

Złoty środek

⁵ Każde słowo Boga w ogniu wypróbowane,
tarczą jest dla tych, co Doń się uciekają.
⁶ Do słów Jego nic nie dodawaj,
by cię nie skarał: nie uznał za kłamcę.
⁷ Proszę Cię o dwie rzeczy,
nie odmów mi – proszę – nim umrę:
⁸ Kłamstwo i fałsz oddalaj ode mnie,
nie dawaj mi bogactwa ni nędzy,
żyw mnie chlebem niezbędnym,
⁹ bym syty nie stał się niewiernym,
nie rzekł: „A któż jest Pan?”
lub z biedy nie począł kraść
i imię mego Boga znieważać.
¹⁰ Nie oczerniaj sługi przed panem,
by cię nie przeklął, byś nie poniósł kary.

Rodzaj niewierny

¹¹ Jest plemię, co ojcu złorzeczy
i matce nie chce błogosławić.
¹² Jest plemię w swych oczach niewinne,
a nie jest obmyte z brudów.
¹³ Jest plemię o wzroku wyniosłym,
powieki ma w górę wzniesione.
¹⁴ Jest plemię o zębach jak miecze,
o zębach trzonowych jak noże,
by wygryźć uciemiężonych z kraju,
a spośród ludzi nędzarzy.

ZBIÓR BEZIMIENNY

Różne nauki

¹⁵ Pijawka ma dwie córki:
„Przynieś! Przynieś!”
Trzy rzeczy są nigdy nie syte,
cztery nie mówią: „Dość”:
¹⁶ Szeol, niepłodne łono,
ziemia wody niesyta,
ogień, co nie mówi: „Dość”.
¹⁷ Oko, co ojca wyśmiewa,
gardzi posłuchem dla matki –
niech kruki nad rzeką wydziobią
lub niech je zjedzą orlęta!
¹⁸ Trzech rzeczy pojąć nie mogę,
a czterech nie znam:
¹⁹ drogi orła po niebie,
drogi węża po skale,
drogi okrętu po morzu,
drogi mężczyzny u młodej kobiety.
²⁰ Tak postępuje cudzołożnica:
zjadła, obtarła swe usta
i rzekła: „Źle nie zrobiłam”.
²¹ Pod trzema rzeczami drży ziemia
i czterech znieść nie może:
²² pod niewolnikiem, gdy królem zostanie;
pod głupcem, gdy je do syta;
²³ pod pogardzaną, gdy żoną i panią zostanie;
pod sługą – dziedziczką po pani.
²⁴ Są na ziemi cztery istoty małe,
lecz najrozumniejsze z mądrych:
²⁵ lud mrówczy, chociaż bez siły,
a w lecie nazbiera żywności;
²⁶ góraliki, lud wprawdzie niemocny,
ale w skale mieszkania zakłada;
²⁷ szarańcza, która choć nie ma króla,
cała wyrusza w porządku;
²⁸ jaszczurka, co nie da się schwycić rękami,
a mieszka w pałacach królewskich.
²⁹ Trzy rzeczy krok mają wspaniały,
a cztery chód mają wyniosły:
³⁰ lew najdzielniejszy wśród zwierząt,
przed niczym się nie cofa;
³¹ kogut, co dumnie chodzi wśród kur;
koń bojowy lub kozioł,
i król, z którym jest lud [jego].
³² Bezmyślnie uniosłeś się dumą?
Po namyśle – rękę na usta!
³³ Bo uciskanie mleka daje masło,
uciskanie nosa wywoła krew,
uciskanie gniewu – wywoła kłótnie.

Apokalipsa św Jana 2

List do Kościoła w Efezie

¹ Aniołowi Kościoła w Efezie napisz:
To mówi Ten, który trzyma w prawej ręce siedem gwiazd,
Ten, który się przechadza wśród siedmiu złotych świeczników:
² Znam twoje czyny: trud i twoją wytrwałość,
i to że złych nie możesz znieść,
i że próbie poddałeś tych, którzy zwą samych siebie apostołami, a nimi nie są,
i żeś ich znalazł kłamcami.
³ Ty masz wytrwałość:
i zniosłeś cierpienie dla imienia mego –
niezmordowany.
⁴ Ale mam przeciw tobie to, że odstąpiłeś od twej pierwotnej miłości.
⁵ Pamiętaj więc, skąd spadłeś,
i nawróć się,
i pierwsze czyny podejmij!
Jeśli zaś nie – przyjdę do ciebie
i ruszę świecznik twój z jego miejsca,
jeśli się nie nawrócisz.
⁶ Ale masz tę [zaletę], że nienawidzisz czynów nikolaitów,
których to czynów i Ja nienawidzę.
⁷ Kto ma uszy, niechaj posłyszy, co mówi Duch do Kościołów.
Zwycięzcy dam spożyć owoc z drzewa życia, które jest w raju Boga.

List do Kościoła w Smyrnie

⁸ Aniołowi Kościoła w Smyrnie napisz:
To mówi Pierwszy i Ostatni,
który był martwy, a ożył:
⁹ Znam twój ucisk i ubóstwo –
ale ty jesteś bogaty –
i [znam] obelgę wyrządzoną przez tych, co samych siebie zowią Żydami,
a nie są nimi, lecz synagogą szatana.
¹⁰ Przestań się lękać tego, co będziesz cierpiał.
Oto diabeł ma niektórych spośród was wtrącić do więzienia,
abyście próbie zostali poddani,
a znosić będziecie ucisk przez dziesięć dni.
Bądź wierny aż do śmierci,
a dam ci wieniec życia.
¹¹ Kto ma uszy, niechaj posłyszy, co mówi Duch do Kościołów.
Zwycięzcy śmierć druga na pewno nie wyrządzi szkody.

List do Kościoła w Pergamonie

¹² Aniołowi Kościoła w Pergamonie napisz:
To mówi Ten, który ma miecz obosieczny, ostry.
¹³ Wiem, gdzie mieszkasz: tam, gdzie jest tron szatana,
a trzymasz się mego imienia
i wiary mojej się nie zaparłeś,
nawet we dni Antypasa, wiernego świadka mojego,
który został zabity u was, tam gdzie mieszka szatan.
¹⁴ Ale mam nieco przeciw tobie,
bo masz tam takich, co się trzymają nauki Balaama,
który pouczył Balaka, jak podsunąć synom Izraela sposobność do grzechu
przez spożycie ofiar składanych bożkom i uprawianie rozpusty.
¹⁵ Tak i ty także masz takich, co się trzymają podobnie nauki nikolaitów.
¹⁶ Nawróć się zatem!
Jeśli zaś nie – przyjdę do ciebie niebawem
i będę z nimi walczył mieczem moich ust.
¹⁷ Kto ma uszy, niechaj posłyszy, co mówi Duch do Kościołów.
Zwycięzcy dam manny ukrytej
i dam mu biały kamyk,
a na kamyku wypisane imię nowe,
którego nikt nie zna oprócz tego, kto [je] otrzymuje.

List do Kościoła w Tiatyrze

¹⁸ Aniołowi Kościoła w Tiatyrze napisz:
To mówi Syn Boży:
Ten, który ma oczy jak płomień ognia,
a nogi Jego podobne są do drogocennego metalu.
¹⁹ Znam twoje czyny, miłość, wiarę, posługę i twoją wytrwałość,
i czyny twoje ostatnie liczniejsze od pierwszych,
²⁰ ale mam przeciw tobie to,
że pozwalasz działać niewieście Jezabel,
która nazywa siebie prorokinią,
a naucza i zwodzi moje sługi, by uprawiali rozpustę
i spożywali ofiary składane bożkom.
²¹ Dałem jej czas, by się mogła nawrócić,
a ona nie chce się odwrócić od swojej rozpusty.
²² Oto rzucam ją na łoże boleści,
a tych, co z nią cudzołożą – w wielkie utrapienie,
jeśli od czynów jej się nie odwrócą;
²³ i dzieci jej porażę śmiercią.
A wszystkie Kościoły poznają,
że Ja jestem Ten, co przenika nerki i serca;
i dam każdemu z was według waszych czynów.
²⁴ Wam zaś, pozostałym w Tiatyrze, mówię,
wszystkim, co tej nauki nie mają, tym, co – jak mówią – nie poznali „głębin szatana”:
nie nakładam na was nowego brzemienia,
²⁵ to jednak, co macie, zatrzymajcie, aż przyjdę.
²⁶ A zwycięzcy
i temu, co czynów mych strzeże do końca,
dam władzę nad poganami,
²⁷ a rózgą żelazną będzie ich pasł:
jak naczynie gliniane będą rozbici –
²⁸ jak i Ja to wziąłem od mojego Ojca –
i dam mu gwiazdę poranną.
²⁹ Kto ma uszy, niechaj posłyszy, co mówi Duch do Kościołów.