Biblia w rok – 3 listopada

Czytania na 3 listopada
Lamentacje 1 – 2
Księga Koheleta 7
Ewangelia wg św. Mateusza 23

*****

Lamentacje 1 – 2

WINA I KARA

Smutek po klęsce

Alef.
¹ Ach! Jakże zostało samotne
miasto tak ludne,
jak gdyby wdową się stała
przodująca wśród ludów,
władczyni nad okręgami
cierpi wyzysk jak niewolnica.
Bet.
² Płacze, płacze wśród nocy,
na policzkach jej łzy,
a nikt jej nie pociesza
spośród wszystkich przyjaciół;
zdradzili ją wszyscy najbliżsi
i stali się wrogami.
Gimel.
³ Wygnańcem jest Juda przez nędzę
i ciężką niedolę,
mieszka pomiędzy ludami,
nie zaznał spoczynku;
dosięgli go wszyscy prześladowcy
pośród ucisku.
Dalet.
⁴ Drogi Syjonu w żałobie,
nikt nie spieszy na jego święta;
wszystkie jego bramy bezludne,
kapłani wzdychają,
dziewice znękane,
on sam pogrążony w goryczy.
He.
⁵ Wszyscy jego ciemięzcy są górą,
szczęśliwi są jego wrogowie,
albowiem zasmucił go Pan
za mnóstwo jego grzechów,
dzieci poszły w niewolę
[gnane] przed ciemięzcą.
Waw.
⁶ Opuściło Córę Syjonu
całe jej dostojeństwo;
przywódcy jej niby jelenie,
co paszy nie mają
i bezsilnie się wloką
przed łowcą.
Zain.
⁷ Jerozolima wspomina
w dniach tułaczki i biedy;
wszystkie cenne dobra
dawniej posiadane,
gdy naród wpadł w ręce wroga,
i nikt mu nie pomógł;
ciemięzcy patrząc szydzili
z jej zniszczenia.
Chet.
⁸ Jerozolima ciężko zgrzeszyła,
stąd budzi odrazę,
kto cenił ją – [teraz] nią gardzi,
gdyż widać jej nagość;
ona również wzdycha
i chce się wycofać.
Tet.
⁹ W fałdach jej sukni plugastwo:
niepomna była przyszłości;
wielce ją poniżono,
nikt nie spieszy z pociechą:
„Spojrzyj na nędzę mą, Panie,
bo wróg bierze górę”.
Jod.
¹⁰ Ciemięzca rękę wyciągnął
po wszystkie jej skarby,
a ona patrzyła na pogan,
jak do świątyni wtargnęli,
choć im zakaz wydałeś, iż nie wejdą
do Twego zgromadzenia.
Kaf.
¹¹ Jęczy cały jej lud,
szukając chleba,
na żywność swoje skarby wydali,
by siły przywrócić:
„Wejrzyj, przypatrz się, Panie,
jak mnie znieważono”.

Skarga Jerozolimy

Lamed.
¹² Wszyscy, co drogą zdążacie,
przyjrzyjcie się, patrzcie,
czy jest boleść podobna
do tej, co mnie przytłacza,
którą doświadczył mnie Pan,
gdy gniewem wybuchnął.
Mem.
¹³ Zesłał ogień z wysoka,
kazał mu wejść w moje kości;
zastawił sieć na me nogi,
sprawił, że się cofnęłam;
uczynił mnie spustoszoną,
cierpiącą dzień cały.
Nun.
¹⁴ Ciężkie brzemię mych grzechów
ręką Jego związanych
przygniata mi szyję,
mocą moją chwieje:
Pan wydał mnie w ręce,
którym nie zdołam się wymknąć.
Samek.
¹⁵ Odtrącił Pan ode mnie
wszystkich walecznych,
zgromadzenie przeciwko mnie zwołał,
by zniszczyć moją młodzież;
Pan jak w tłoczni podeptał
Dziewicę, Córę Judy.
Ain.
¹⁶ Oto dlaczego płaczę,
oko me łzy wylewa;
Pocieszyciel daleko ode mnie,
Ten, co by mi życie przywrócił;
straceni są moi synowie,
gdyż wróg był potężny.
Pe.
¹⁷ Wyciągnął Syjon swe ręce –
nikt go nie pociesza;
Pan nasłał na Jakuba
sąsiadów ciemięzców.
Stała się Jerozolima
ohydną w ich rękach.
Sade.
¹⁸ Sprawiedliwym okazał się Pan,
gdyż wzgardziłam Jego słowami –
słuchajcie, wszystkie narody,
na ból mój popatrzcie –
dziewice i moi młodzieńcy
poszli w niewolę.
Kof.
¹⁹ Wzywałam swoich przyjaciół,
a oni mnie zdradzili;
moi kapłani i starsi
zginęli w mieście,
kiedy szukali żywności,
by życie ratować.
Resz.
²⁰ Spójrz, Panie, bo jestem w ucisku,
drgają me trzewia,
ściska się we mnie serce,
bo byłam oporna.
Na ulicy miecz się sroży,
a w domu – śmierć.
Szin.
²¹ Słyszano, że wzdycham,
lecz nikt nie pociesza;
wszyscy wrogowie na wieść o nieszczęściu
cieszą się, żeś Ty to uczynił.
Sprowadź dzień zapowiedziany,
by los mój ich spotkał.
Taw.
²² Cała ich złość niech stanie przed Tobą,
racz z nimi postąpić
podobnie, jak ze mną postąpiłeś
za wszystkie me grzechy;
bo liczne są moje udręki,
i serce me choruje.

KARZĄCA RĘKA BOGA

Miasto i kraj w gruzach

Alef.
¹ Ach! Jak zaciemnił gniew Pana Córę Syjonu,
strącił z nieba na ziemię
chwałę Izraela,
nie wspomniał na podnóżek swych nóg
w dzień swego gniewu.
Bet.
² Zburzył Pan bez litości
wszystkie siedziby Jakuba;
wywrócił w swej zapalczywości
twierdze Córy Judy,
rzucił o ziemię, zbezcześcił
królestwo i możnych.
Gimel.
³ Złamał w przypływie gniewu
wszelką moc Izraela,
cofnął swoją prawicę
od nieprzyjaciela;
w Jakubie rozniecił pożar,
co [wszystko] wokół trawi.
Dalet.
⁴ Jak wróg swój łuk naciągnął,
prawicę umocnił
i zabił jak nieprzyjaciel
wszystkich, co oczy radują,
w namiocie Córy Syjonu
wybuchnął gniewem jak ogniem.
He.
⁵ Pan stał się podobny do wroga:
starł Izraela,
wszystkie budowle poburzył,
poniszczył baszty,
pomnożył u Córy Judy
skargi po skargach.
Waw.
⁶ Zrujnował swój namiot jak ogród,
przybytek swój zburzył.
Na Syjonie Pan skazał na niepamięć
zgromadzenie i szabat;
w karzącym gniewie odtrącił
kapłana i króla.
Zain.
⁷ Pan swym ołtarzem pogardził,
pozbawił czci świątynię,
wydał w ręce nieprzyjaciół
mury jej warowni.
Podnieśli krzyk w domu Pańskim
jak w dzień uroczysty.
Chet.
⁸ Postanowił Pan wywrócić
szańce Córy Syjonu,
przeciągnął sznur [mierniczy],
nie cofnął ręki przed zniszczeniem,
przedmurze i mur pogrążył w żałobie:
pospołu one padają.
Tet.
⁹ Bramy runęły na ziemię:
połamał, pokruszył zawory;
jej król i książęta u pogan,
nie ma już Prawa,
nawet prorocy nie mają
widzenia od Pana.
Jod.
¹⁰ Usiedli na ziemi w milczeniu
starsi Córy Syjonu,
prochem głowy posypali,
przywdziali wory;
skłoniły głowy ku ziemi
dziewice jerozolimskie.

Ból dotkniętego klęską

Kaf.
¹¹ Wzrok utraciłem od płaczu,
drgają me trzewia,
żółć się wylała na ziemię
przez klęskę Córy mego ludu,
gdy słabły niemowlę i dziecię
na placach miasta.
Lamed.
¹² Do matek swoich mówiły:
„Gdzie żywność <i wino>?”
Padały jak ciężko ranione
na placach miasta,
gdy uchodziło z nich życie
na łonie ich matek.
Mem.
¹³ Jak cię pocieszyć? Z czym porównać?
Córo Jeruzalem!
Z czym cię porównać, by cię pocieszyć?
Dziewico, Córo Syjonu,
gdyż zagłada twoja wielka jak morze.
Któż cię uleczy?

Przyczyna i następstwa klęski

Nun.
¹⁴ Prorocy twoi miewali dla ciebie
widzenia próżne i marne,
nie odsłonili twojej złości,
by od wygnania cię ustrzec;
miewali dla ciebie widzenia
zwodnicze i próżne.
Samek.
¹⁵ W dłonie klaszczą nad tobą,
wszyscy, co drogą przechodzą,
gwiżdżą i kiwają głowami
nad Córą Jeruzalem:
„Więc to ma być Miasto, cud piękna,
radość całego świata?”
Pe.
¹⁶ Rozwarli na ciebie swe usta
wszyscy twoi wrogowie;
gwizdali, zgrzytali zębami.
„Pochłonęliśmy <je> – rzekli –
oto jest dzień upragniony.
Osiągnęliśmy go, widzimy”.
Ain.
¹⁷ Uczynił Pan, co postanowił,
wypełnił swą groźbę,
zapowiedzianą w dniach dawnych:
bez litości obalił,
rozweselił wroga nad tobą,
wywyższył moc twych ciemięzców.

Nawoływanie

Sade.
¹⁸ Wołaj sercem do Pana,
Dziewico, Córo Syjonu;
niech łzy twe płyną jak rzeka
we dnie i w nocy;
nie dawaj sobie wytchnienia,
niech źrenica twego oka nie zna spoczynku!
Kof.
¹⁹ Powstań, wołaj po nocy
przy zmianach straży,
wylewaj swe serce jak wodę
przed Pańskim obliczem,
podnoś do Niego swe ręce
o życie twoich niemowląt,
<które padały z głodu
na rogach wszystkich ulic>.
Resz.
²⁰ Spojrzyj, Panie, i rozważ,
komuś tak kiedy uczynił:
Czy kobiety mają jeść owoc swego łona –
pieszczone niemowlęta?
Czy w świątyni Pańskiej ma się zabijać
kapłana i proroka?
Szin.
²¹ Legli w prochu ulicy:
chłopiec i starzec,
moje dziewice i moi młodzieńcy
padli od miecza;
zabiłeś ich w dniu swego gniewu,
zgładziłeś bez litości.
Taw.
²² Zwołałeś jak gdyby na święto
wszystkie me trwogi zewsząd.
Nikt się w dniu gniewu Pańskiego
nie ostał, nie umknął:
tych, co pieściłam, chowałam,
wróg mój wyniszczył.

Księga Koheleta 7

PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIE MĄDROŚCI

Człowiek mądry patrzy na życie poważnie

¹ Lepsze jest dobre imię niż wonne olejki,
a dzień śmierci niż dzień urodzenia.
² Lepiej jest iść do domu żałoby,
niż iść do domu wesela,
bo w tamtym jest koniec każdego człowieka,
i człowiek żyjący bierze to sobie do serca.
³ Lepszy jest smutek niż śmiech,
bo przy smutnym obliczu serce jest dobre.
⁴ Serce mędrców jest w domu żałoby,
a serce głupców w domu wesela.
⁵ Lepiej jest słuchać karcenia przez mędrca,
niż słuchać pochwały ze strony głupców.
⁶ Bo czym trzaskanie cierni [płonących] pod kotłem,
tym jest śmiech głupiego.
I to jest także marnością.

Mądrość strzeże przed wielkimi błędami

⁷ Bo rzecz przywłaszczona może ogłupić mędrca,
a przekupstwo czyni serce przewrotnym.
⁸ Lepszy jest koniec mowy niż jej początek,
lepszy jest umysł cierpliwy niż pyszny.
⁹ Nie bądź pochopny w duchu do gniewu,
bo gniew przebywa w piersi głupców.
¹⁰ Nie mów: „Jak się to dzieje,
że dawne dni były lepsze niż obecne?” –
Bo nieroztropnie o to się pytasz.
¹¹ Lepsza jest mądrość niż dziedzictwo,
i z większym pożytkiem dla tych, którzy widzą słońce.
¹² Bo w cieniu mądrości,
jak w cieniu pieniądza;
a większa jest jeszcze korzyść z poznania mądrości:
darzy życiem tego, który ją posiada.
¹³ Przypatrz się dziełu Bożemu!
Bo któż naprostować może to, co On skrzywił?
¹⁴ Gdy ci się dobrze wiedzie, ciesz się z tego,
a wiedzie ci się źle, wtedy to rozważ:
zarówno jedno jak i drugie sprawia Bóg,
ponieważ człowiek nie może dociec
niczego zgoła, co będzie potem.
¹⁵ Wszystko widziałem za marnych dni moich:
tu sprawiedliwy, który ginie przy swej sprawiedliwości,
a tu złoczyńca, który przy złości swej długo żyje.
¹⁶ Nie bądź przesadnie sprawiedliwy
i nie uważaj się za zbyt mądrego!
Dlaczego miałbyś sobie sam zgotować zgubę?
¹⁷ Nie bądź zły do przesady
i nie bądź głupcem.
Dlaczego miałbyś przed czasem swym umrzeć?
¹⁸ Dobrze, jeżeli się trzymasz jednego,
a od drugiego ręki swej też nie odejmiesz,
bo kto się boi Boga,
tego wszystkiego uniknie.
¹⁹ Mądrość czyni mądrego silniejszym
niźli dziesięciu mocarzy, którzy są w mieście.
²⁰ Bo nie ma na ziemi człowieka sprawiedliwego,
który by [zawsze] postępował dobrze, a nigdy nie zgrzeszył.
²¹ Nie zwracaj też uwagi
na wszystkie rozmowy, jakie się prowadzi,
ażebyś czasem nie usłyszał,
jak ci złorzeczy twój sługa.
²² Bo często przecież, jak sam wiesz,
ty także innym złorzeczyłeś.

Mądrość w istocie swej jest niedostępna

²³ To wszystko badałem i miałem na uwadze mądrość.
Mówiłem: „Chciałbym być mądrym!” –
lecz mądrość jest dla mnie niedostępna.
²⁴ Niedostępne jest to, co istnieje,
i niezgłębione – któż może to zbadać?
²⁵ Zwróciłem swój umysł ku temu,
by poznać, badać i szukać
mądrości i słusznej oceny,
by poznać, że zło jest głupotą,
a wielka głupota – szaleństwem.
²⁶ I przekonałem się,
że bardziej gorzką niż śmierć jest kobieta,
bo ona jest siecią, serce jej sidłem,
a ręce jej więzami.
Kto Bogu jest miły, ten się od niej ustrzeże,
lecz grzesznika ona usidli.
²⁷ Oto, do czego doszedłem – powiada Kohelet –
jedno z drugim porównując, by znaleźć słuszną ocenę,
²⁸ której nadal szukam, a nie znajduję.
Znalazłem jednego [prawego] mężczyznę pośród tysiąca,
ale kobiety [prawej] w tej liczbie nie znalazłem.
²⁹ Tylko, oto co stwierdziłem:
Bóg uczynił ludzi prawymi,
lecz oni szukają rozlicznych wybiegów.

Ewangelia wg św. Mateusza 23

MOWA JEZUSA PRZECIW UCZONYM W PIŚMIE I FARYZEUSZOM

Ostrzeżenie przed uczonymi w Piśmie

¹ Wówczas przemówił Jezus do tłumów i do swych uczniów tymi słowami: ² „Na katedrze Mojżesza zasiedli uczeni w Piśmie i faryzeusze. ³ Czyńcie więc i zachowujcie wszystko, co wam polecą, lecz uczynków ich nie naśladujcie. Mówią bowiem, ale sami nie czynią. ⁴ Wiążą ciężary wielkie i nie do uniesienia i kładą je ludziom na ramiona, lecz sami palcem ruszyć ich nie chcą. ⁵ Wszystkie swe uczynki spełniają w tym celu, żeby się ludziom pokazać. Rozszerzają swoje filakterie i wydłużają frędzle u płaszczów. ⁶ Lubią zaszczytne miejsca na ucztach i pierwsze krzesła w synagogach. ⁷ Chcą, by ich pozdrawiano na rynkach i żeby ludzie nazywali ich Rabbi. ⁸ Otóż wy nie pozwalajcie nazywać się Rabbi, albowiem jeden jest wasz Nauczyciel, a wy wszyscy braćmi jesteście. ⁹ Nikogo też na ziemi nie nazywajcie waszym ojcem; jeden bowiem jest Ojciec wasz, Ten w niebie. ¹⁰ Nie chciejcie również, żeby was nazywano mistrzami, bo jeden jest tylko wasz Mistrz, Chrystus. ¹¹ Największy z was niech będzie waszym sługą. ¹² Kto się wywyższa, będzie poniżony, a kto się poniża, będzie wywyższony.

Biada obłudnikom

¹³ Biada wam, uczeni w Piśmie i faryzeusze, obłudnicy, bo zamykacie królestwo niebieskie przed ludźmi. Wy sami nie wchodzicie i nie pozwalacie wejść tym, którzy do niego idą.
¹⁵ Biada wam, uczeni w Piśmie i faryzeusze, obłudnicy, bo obchodzicie morze i ziemię, żeby pozyskać jednego współwyznawcę. A gdy się nim stanie, czynicie go dwakroć bardziej winnym piekła niż wy sami.
¹⁶ Biada wam, przewodnicy ślepi, którzy mówicie: Kto by przysiągł na przybytek, to nic nie znaczy; lecz kto by przysiągł na złoto przybytku, ten jest związany przysięgą. ¹⁷ Głupi i ślepi! Cóż bowiem jest ważniejsze, złoto czy przybytek, który uświęca złoto? ¹⁸ Dalej: Kto by przysiągł na ołtarz, to nic nie znaczy; lecz kto by przysiągł na ofiarę, która jest na nim, ten jest związany przysięgą. ¹⁹ Ślepi! Cóż bowiem jest ważniejsze, ofiara czy ołtarz, który uświęca ofiarę? ²⁰ Kto więc przysięga na ołtarz, przysięga na niego i na wszystko, co na nim leży. ²¹ A kto przysięga na przybytek, przysięga na niego i na Tego, który w nim mieszka. ²² A kto przysięga na niebo, przysięga na tron Boży i na Tego, który na nim zasiada.
²³ Biada wam, uczeni w Piśmie i faryzeusze, obłudnicy! Bo dajecie dziesięcinę z mięty, kopru i kminku, lecz pomijacie to, co ważniejsze jest w Prawie: sprawiedliwość, miłosierdzie i wiarę. To zaś należało czynić, a tamtego nie opuszczać. ²⁴ Przewodnicy ślepi, którzy przecedzacie komara, a połykacie wielbłąda!
²⁵ Biada wam, uczeni w Piśmie i faryzeusze, obłudnicy! Bo dbacie o czystość zewnętrznej strony kubka i misy, a wewnątrz pełne są one zdzierstwa i niepowściągliwości. ²⁶ Faryzeuszu ślepy! Oczyść wpierw wnętrze kubka, żeby i zewnętrzna jego strona stała się czysta.
²⁷ Biada wam, uczeni w Piśmie i faryzeusze, obłudnicy! Bo podobni jesteście do grobów pobielanych, które z zewnątrz wyglądają pięknie, lecz wewnątrz pełne są kości trupich i wszelkiego plugastwa. ²⁸ Tak i wy z zewnątrz wydajecie się ludziom sprawiedliwi, lecz wewnątrz pełni jesteście obłudy i nieprawości.
²⁹ Biada wam, uczeni w Piśmie i faryzeusze, obłudnicy! Bo budujecie groby prorokom i zdobicie grobowce sprawiedliwych, ³⁰ i mówicie: „Gdybyśmy żyli za czasów naszych przodków, nie byliśmy ich wspólnikami w zabójstwie proroków”. ³¹ Przez to sami przyznajecie, że jesteście potomkami tych, którzy mordowali proroków! ³² Dopełnijcie i wy miary waszych przodków! ³³ Węże, plemię żmijowe, jak wy możecie ujść potępienia w piekle?
³⁴ Dlatego oto Ja posyłam do was proroków, mędrców i uczonych. Jednych z nich zabijecie i ukrzyżujecie; innych będziecie biczować w swych synagogach i przepędzać z miasta do miasta. ³⁵ Tak spadnie na was wszystka krew niewinna, przelana na ziemi, począwszy od krwi Abla sprawiedliwego aż do krwi Zachariasza, syna Barachiasza, którego zamordowaliście między przybytkiem a ołtarzem. ³⁶ Zaprawdę, powiadam wam: Przyjdzie to wszystko na to pokolenie.

Jezus odwraca się od Miasta

³⁷ Jeruzalem, Jeruzalem! Ty zabijasz proroków i kamienujesz tych, którzy do ciebie są posłani! Ile razy chciałem zgromadzić twoje dzieci, jak ptak swe pisklęta zbiera pod skrzydła, a nie chcieliście. ³⁸ Oto wasz dom zostanie wam pusty. ³⁹ Albowiem powiadam wam: Nie ujrzycie Mnie odtąd, aż powiecie: Błogosławiony, który przychodzi w imię Pańskie”.