Biblia w rok – 15 kwietnia

Czytania na 15 kwietnia
Księga Jozuego 21 – 22
Mądrość Syracha 15
Ewangelia wg św. Marka 9

*******

Księga Jozuego 21 – 22

MIASTA LEWICKIE

Wprowadzenie

¹ Przyszli przełożeni rodów lewickich do arcykapłana Eleazara, do Jozuego, syna Nuna, i do naczelników rodów pokoleń Izraelitów ² i rzekli do nich w Szilo w kraju Kanaan: „Pan polecił przez Mojżesza, aby nam dano miasta na zamieszkanie wraz z ich pastwiskami dla naszego bydła”. ³ Izraelici oddali więc lewitom ze swego dziedzictwa, zgodnie z rozkazem Pana, następujące miasta wraz z ich pastwiskami. ⁴ Los przypadł w udziale rodom Kehatytów. Potomkom kapłana Aarona spośród lewitów przypadło losem trzynaście miast od pokolenia Judy, od pokolenia Symeona i od pokolenia Beniamina. ⁵ Pozostałym potomkom Kehata przypadło losem dziewięć miast od pokolenia Efraima, od pokolenia Dana i od połowy pokolenia Manassesa. ⁶ Potomkom Gerszona przypadło losem trzynaście miast od rodów pokolenia Issachara, od pokolenia Asera, od pokolenia Neftalego i od połowy pokolenia Manassesa w Baszanie. ⁷ Potomkom Merariego według ich rodów przypadło losem dwanaście miast od pokolenia Rubena, od pokolenia Gada i od pokolenia Zabulona. ⁸ Izraelici oddali więc lewitom przez losowanie te miasta wraz z ich pastwiskami, jak im rozkazał Pan za pośrednictwem Mojżesza.

Miasta Kehatytów

⁹ Odstąpili im więc z pokolenia potomków Judy i potomków Symeona następujące miasta imiennie wyszczególnione. ¹⁰ Potomkom Aarona z rodu Kehatytów, potomków Lewiego, ponieważ na nich padł pierwszy los, ¹¹ dali: Kiriat-Arba, główne miasto Anakitów, czyli Hebron na górze Judy z pastwiskami dokoła niego. ¹² Pola jednak tego miasta i jego wioski dano na własność Kalebowi, synowi Jefunnego. ¹³ Potomkom kapłana Aarona dano miasto ucieczki dla zabójców: Hebron wraz z jego pastwiskami, Libnę wraz z jej pastwiskami, ¹⁴ Jattir z jego pastwiskami, Esztemoa z jego pastwiskami, ¹⁵ Cholon z jego pastwiskami, Debir z jego pastwiskami, ¹⁶ Aszan z jego pastwiskami, Jutta z jego pastwiskami, Bet-Szemesz z jego pastwiskami: dziesięć miast od tych dwu pokoleń. ¹⁷ Od pokolenia Beniamina Gibeon z jego pastwiskami, Geba z jego pastwiskami, ¹⁸ Anatot z jego pastwiskami, Almon z jego pastwiskami: cztery miasta. ¹⁹ Wszystkich miast dla kapłanów pochodzących od Aarona: trzynaście wraz z ich pastwiskami.

Miasta pozostałych rodów Kehatytów

²⁰ Rodom potomków Kehata, lewitom, czyli pozostałym potomkom Kehata, przyznano losem miasta z pokolenia Efraima. ²¹ Dano im miasto ucieczki dla zabójców: Sychem z jego pastwiskami na górze Efraima oraz Gezer z jego pastwiskami, ²²Kibsaim z jego pastwiskami, Bet-Choron z jego pastwiskami: cztery miasta. ²³ Z pokolenia Dana – Elteke z jego pastwiskami, Gibbeton z jego pastwiskami, ²⁴ Ajjalon z jego pastwiskami, Gat-Rimmon z jego pastwiskami: cztery miasta. ²⁵ Z połowy pokolenia Manassesa: Tanak z jego pastwiskami, Jibleam z jego pastwiskami: dwa miasta. ²⁶ Wszystkich miast dziesięć z ich pastwiskami dla rodów pozostałych potomków Kehata.

Miasta Gerszonitów

²⁷ Potomkom Gerszona i ich rodom, lewitom, dano od połowy pokolenia Manassesa, miasto ucieczki dla zabójców: Golan w Baszanie z jego pastwiskami i Asztarot z jego pastwiskami: dwa miasta. ²⁸ Od pokolenia Issachara – Kiszjon z jego pastwiskami, Dobrat z jego pastwiskami, ²⁹ Jarmut z jego pastwiskami, En-Gannim z jego pastwiskami: cztery miasta. ³⁰ Od pokolenia Asera – Miszeal, Abdon, ³¹ Chelkat, Rechob z ich przynależnymi pastwiskami: cztery miasta. ³² Od pokolenia Neftalego miasto ucieczki dla zabójców: Kedesz w Galilei z jego pastwiskami, Chammot-Dor z jego pastwiskami, Rakkat z jego pastwiskami: trzy miasta. ³³ Wszystkich miast Gerszonitów według ich rodów: trzynaście miast z ich pastwiskami.

Miasta Merarytów

³⁴ Rodom potomków Merariego, reszcie lewitów, przyznano od pokolenia Zabulona: Jokneam z jego pastwiskami, Karta z jego pastwiskami, ³⁵ Rimmon z jego pastwiskami, Nahalal z jego pastwiskami: cztery miasta; ³⁶ za Jordanem od pokolenia Rubena – miasto ucieczki dla zabójców, Beser na pustyni Jahsa z jego pastwiskami, ³⁷ Kedemot z jego pastwiskami, Mefaat z jego pastwiskami: cztery miasta. ³⁸ Od pokolenia Gada miasto ucieczki Ramot w Gileadzie z jego pastwiskami, Machanaim z jego pastwiskami, ³⁹ Cheszbon z jego pastwiskami, Jazer z jego pastwiskami: cztery miasta. ⁴⁰ Wszystkich miast przyznanych losem potomkom Merariego według ich rodów, pozostałych z rodów lewickich: dwanaście miast.
⁴¹ Całkowita liczba miast lewickich pośród dziedzictwa Izraelitów wynosiła czterdzieści osiem z ich pastwiskami. ⁴² Każde z tych miast obejmowało samo miasto i jego pastwiska dokoła. To samo odnosi się do wszystkich wymienionych miast.

Wypełnienie obietnic Bożych

⁴³ Tak Pan dał Izraelitom cały kraj, który poprzysiągł dać ich przodkom. Objęli go oni w posiadanie i w nim zamieszkali. ⁴⁴ Pan użyczył im pokoju dokoła, zupełnie jak poprzysiągł ich przodkom, a żaden z ich wrogów nie mógł się wobec nich ostać. Wszystkich ich wrogów dał Pan im w ręce. ⁴⁵ Ze wszystkich dobrych obietnic, które Pan uczynił domowi Izraela, żadna nie zawiodła, lecz każda się spełniła.

OSTATNIE POLECENIA JOZUEGO
POWRÓT POKOLEŃ ZAJORDAŃSKICH

Odesłanie pomocy zajordańskiej

¹ Jozue wezwał wówczas Rubenitów, Gadytów i połowę pokolenia Manassesa ² i rzekł do nich: „Spełniliście wszystko, co wam polecił Mojżesz, sługa Pana, i słuchaliście też głosu mojego zawsze, gdy wam rozkazywałem. ³ Nie opuściliście braci waszych, pomimo długiego czasu wojny, aż do dnia dzisiejszego i strzegliście wiernie przykazania Pana, Boga waszego. ⁴ Obecnie, Pan, Bóg wasz, udzielił pokoju braciom waszym, jak im przyrzekł. Wróćcie więc spokojnie do namiotów swoich, do ziemi, którą Mojżesz, sługa Pana, wyznaczył wam w dziedzictwie za Jordanem. ⁵ Troszczcie się tylko pilnie o to, żebyście spełniali przykazanie i prawo, które nakazał wam Mojżesz, sługa Pana: miłować Pana, Boga waszego, postępować zawsze Jego drogami, zachowywać Jego przykazania, przylgnąć do Niego i służyć Mu całym waszym sercem i całą duszą”.

Jozue błogosławi odchodzących

⁶ Jozue pobłogosławił ich i zwolnił ich: wyruszyli więc do swoich namiotów. ⁷ Mojżesz wyznaczył jednej połowie pokolenia Manassesa posiadłość w Baszanie, Jozue dał drugiej połowie dział wśród ich braci, na brzegu zachodnim Jordanu. Gdy więc Jozue odesłał ich do ich namiotów, pobłogosławił ich ⁸ i rzekł: „Wracacie do waszych namiotów z wielkimi bogactwami, z mnóstwem bydła, zaopatrzeni w srebro, złoto, brąz, żelazo i odzież w wielkiej ilości; podzielcie się więc z braćmi waszymi łupem po waszych wrogach”.

Ołtarz nad brzegiem Jordanu

⁹ Potomkowie Rubena i potomkowie Gada wrócili wraz z połową pokolenia Manassesa i opuścili Izraelitów w Szilo, położonym w ziemi Kanaan, aby się udać do ziemi Gilead, do kraju swej posiadłości, gdzie się osiedlili zgodnie z rozkazem Pana, danym Mojżeszowi. ¹⁰ Gdy przybyli w okolicę nad Jordanem, położoną jeszcze w kraju Kanaan, potomkowie Rubena, potomkowie Gada i połowa pokolenia Manassesa zbudowali tam ołtarz nad brzegiem Jordanu, ołtarz wyglądający okazale. ¹¹ I usłyszeli Izraelici wiadomość: „Oto potomkowie Rubena, potomkowie Gada i połowa pokolenia Manassesa zbudowali ołtarz naprzeciw ziemi Kanaan w okolicy Jordanu, na brzegu Izraelitów”. ¹² Usłyszeli tę wiadomość Izraelici i cała społeczność Izraelitów zebrała się w Szilo, aby wyruszyć przeciw nim na wojnę.

Zarzuty przeciw pokoleniom zajordańskim

¹³ Izraelici wysłali do potomków Rubena, potomków Gada i połowy pokolenia Manassesa, do ziemi Gilead, Pinchasa, syna kapłana Eleazara, ¹⁴ a z nim dziesięciu książąt – księcia rodu z każdego pokolenia izraelskiego – stojących na czele wszystkich rodów wśród plemion Izraela. ¹⁵ Skoro przybyli oni do potomków Rubena, potomków Gada i połowy pokolenia Manassesa w ziemi Gilead, tak do nich przemówili: ¹⁶ „Mówi do was cała społeczność Pana: Co oznacza ta niewierność popełniona przez was wobec Boga Izraela? Dlaczego wy odwracacie się dziś od Pana, budując sobie ołtarz, co jest dzisiaj buntem przeciw Niemu? ¹⁷ Czyż nie dosyć przestępstw z Peor, z których nie oczyściliśmy się jeszcze do dnia dzisiejszego i przez które spadła ta klęska na społeczność Pana? ¹⁸ Ponieważ wy dzisiaj nie chcecie iść za Panem, lecz chcecie buntować się przeciwko Niemu, jutro zapłonie On gniewem przeciw całej społeczności Izraela. ¹⁹ Jeśli ziemia waszego dziedzictwa jest nieczysta, przejdźcie do kraju, który jest dziedzictwem Pana, gdzie wznosi się przybytek Pana, i obierzcie mieszkanie pomiędzy nami. Nie buntujcie się jednak przeciw Panu i nie buntujcie się przeciwko nam, budując sobie ołtarz poza ołtarzem Pana, Boga naszego. ²⁰Skoro Akan, syn Zeracha, popełnił przestępstwo przeciw klątwie, czyż gniew Boży nie spadł na całą społeczność, chociaż on był tylko jednym człowiekiem? Powinien był tylko sam umrzeć za swój grzech!”

Usprawiedliwienie szczepów zajordańskich

²¹ Potomkowie Rubena i potomkowie Gada i połowa pokolenia Manassesa odpowiedzieli naczelnikom plemion izraelskich: ²² „Jahwe, Bóg bogów; Jahwe, Bóg bogów, wie to dobrze, i Izrael powinien również wiedzieć: jeśli to był bunt lub jeśli to była niewierność względem Pana, niech nas nie wybawi jeszcze tego dnia! ²³ I jeśli zbudowaliśmy ołtarz, aby odwrócić się od Pana i aby składać na nim ofiary całopalne, pokarmowe i biesiadne, niech sam Pan to osądzi! ²⁴ Czyż nie uczyniliśmy tego z bojaźni o przyszłość, myśląc, że jutro wasi synowie mogą zapytać naszych: „Cóż macie wspólnego z Jahwe, Bogiem Izraela? ²⁵ Pan ustanowił Jordan granicą między nami a wami, potomkami Rubena i Gada. Wy nie macie żadnego udziału w Panu!” I mogliby wasi synowie sprawić, żeby nasi przestali bać się Pana! ²⁶ Dlatego powiedzieliśmy: Zbudujemy sobie ołtarz nie do całopaleń i innych ofiar, ²⁷ lecz jako świadectwo pomiędzy nami i wami, i między potomkami po nas, że chcemy pełnić służbę Pana przed Jego obliczem przez nasze całopalenia, żertwy i ofiary biesiadne. Wasi synowie nie będą mogli kiedyś powiedzieć naszym: „Wy nie macie udziału w Panu”. ²⁸ Myśleliśmy przeto: Jeśliby któregoś dnia tak mówili do nas lub do potomków naszych, będziemy mogli odpowiedzieć: Spójrzcie na sposób budowy ołtarza Pańskiego, który wznieśli przodkowie nasi nie na całopalenia lub żertwy, lecz jako świadectwo między nami a wami. ²⁹ Daleka jest od nas myśl, abyśmy się buntowali przeciw Panu i odwracali się od postępowania za Panem, budując ołtarz do całopaleń, ofiar pokarmowych i krwawych, poza ołtarzem Pana, Boga naszego, znajdującym się przed Jego przybytkiem”.

Porozumienie między pokoleniami

³⁰ Gdy kapłan Pinchas, książęta społeczności i naczelnicy plemion izraelskich, którzy mu towarzyszyli, usłyszeli słowa wypowiedziane przez potomków Rubena, potomków Gada i potomków Manassesa – wydały się one dobre w ich oczach. ³¹ Wtedy kapłan Pinchas, syn Eleazara, rzekł do potomków Rubena, potomków Gada i potomków Manassesa: „Przekonaliśmy się dzisiaj, że wśród nas jest Pan, ponieważ wy nie popełniliście przeciw Panu tej niewierności, ocaliliście więc Izraelitów od [karzącej] ręki Pana!” ³² Kapłan Pinchas, syn Eleazara, i książęta opuścili potomków Rubena, potomków Gada i wrócili z ziemi Gilead do ziemi Kanaan, do Izraelitów, którym zanieśli tę odpowiedź. ³³ Sprawa wydała się dobra Izraelitom: błogosławili Boga i nie mówili nic więcej o wyruszeniu przeciw nim na wojnę, aby spustoszyć kraj zamieszkały przez potomków Rubena i potomków Gada. ³⁴ Potomkowie Rubena i potomkowie Gada nazwali ołtarz [„Świadectwem”], ponieważ mówili: „Oto jest świadectwo wśród nas, że Pan jest Bogiem”.

Mądrość Syracha 15

¹ Ten, co Pana się boi, będzie tak czynił,
a kto trzyma się Prawa, posiądzie mądrość.
² Jak matka wyjdzie ona naprzeciw niego
i jak młoda małżonka go przyjmie.
³ Nakarmi go chlebem rozumu
i napoi go wodą mądrości.
⁴ Oprze się on na niej i nie upadnie,
zbliży się do niej i nie będzie zawstydzony.
⁵ Wywyższy ona go ponad jego bliskich
i pośród zgromadzenia otworzy mu usta.
⁶ Znajdzie on wesele i wieniec uniesienia,
i wieczne imię odziedziczy.
⁷ Bezrozumni ludzie jej nie posiądą
i nie będą jej widzieli grzesznicy.
⁸ Daleka jest od pychy,
a kłamcy o niej nie przypomną sobie.
⁹ W ustach grzesznika hymn pochwalny nie jest stosowny,
ponieważ nie od Pana pochodzi.
¹⁰ Albowiem tylko mędrzec hymn pochwalny wypowie,
a Pan nim pokieruje.

Wolność ludzka

¹¹ Nie mów: „Pan sprawił, że zgrzeszyłem”,
czego On nienawidzi, tego On nie będzie czynił.
¹² Nie mów: „On mnie w błąd wprowadził”,
albowiem On nie potrzebuje grzesznika.
¹³ Pan nienawidzi wszystkiego, co wstrętne,
i nie pozwala, by ci, którzy się Go boją,
mieli z tym styczność.
¹⁴ On na początku stworzył człowieka
i zostawił go własnej mocy rozstrzygania.
¹⁵ Jeżeli zechcesz, zachowasz przykazania:
a dochować wierności jest <Jego> upodobaniem.
¹⁶ Położył przed tobą ogień i wodę,
co zechcesz, po to wyciągniesz rękę.
¹⁷ Przed ludźmi życie i śmierć,
co ci się podoba, to będzie ci dane.
¹⁸ Ponieważ wielka jest mądrość Pana,
potężny jest władzą i widzi wszystko.
¹⁹ Oczy Jego patrzą na bojących się Go –
On sam poznaje każdy czyn człowieka.
²⁰ Nikomu On nie przykazał być bezbożnym
i nikomu nie zezwolił grzeszyć.

Ewangelia wg św. Marka 9

¹ Mówił także do nich: „Zaprawdę, powiadam wam: Niektórzy z tych, co tu stoją, nie zaznają śmierci, aż ujrzą królestwo Boże przychodzące w mocy”.

Przemienienie Jezusa

² Po sześciu dniach Jezus wziął z sobą Piotra, Jakuba i Jana i zaprowadził ich samych osobno na górę wysoką. Tam przemienił się wobec nich. ³ Jego odzienie stało się lśniąco białe tak, jak żaden folusznik na ziemi wybielić nie zdoła. ⁴ I ukazał się im Eliasz z Mojżeszem, którzy rozmawiali z Jezusem. ⁵ Wtedy Piotr rzekł do Jezusa: „Rabbi, dobrze, że tu jesteśmy; postawimy trzy namioty: jeden dla Ciebie, jeden dla Mojżesza i jeden dla Eliasza”. ⁶ Nie wiedział bowiem, co należy mówić, tak byli przestraszeni. ⁷ I zjawił się obłok, osłaniający ich, a z obłoku odezwał się głos: „To jest mój Syn umiłowany, Jego słuchajcie!”. ⁸ I zaraz potem, gdy się rozejrzeli, nikogo już nie widzieli przy sobie, tylko samego Jezusa.

Przyjście Eliasza

⁹ A gdy schodzili z góry, przykazał im, aby nikomu nie rozpowiadali o tym, co widzieli, zanim Syn Człowieczy nie powstanie z martwych. ¹⁰ Zachowali to polecenie, rozprawiając tylko między sobą, co znaczy „powstać z martwych”. ¹¹ I pytali Go: „Czemu uczeni w Piśmie twierdzą, że wpierw musi przyjść Eliasz?” ¹² Rzekł im w odpowiedzi: „Istotnie, Eliasz przyjdzie najpierw i naprawi wszystko. Ale jak jest napisane o Synu Człowieczym? Ma On wiele cierpieć i być wzgardzonym. ¹³ Otóż mówię wam: Eliasz już przyszedł i uczynili mu tak, jak chcieli, jak o nim jest napisane”.

Uzdrowienie epileptyka

¹⁴ Gdy przyszli do uczniów, ujrzeli wielki tłum wokół nich i uczonych w Piśmie, którzy rozprawiali z nimi. ¹⁵ Skoro Go zobaczyli, zaraz podziw ogarnął cały tłum i przybiegając, witali Go. ¹⁶ On ich zapytał: „O czym rozprawiacie z nimi?” ¹⁷Odpowiedział Mu jeden z tłumu: „Nauczycielu, przyprowadziłem do Ciebie mojego syna, który ma ducha niemego. ¹⁸ Ten, gdziekolwiek go chwyci, rzuca nim, a on wtedy się pieni, zgrzyta zębami i drętwieje. Powiedziałem Twoim uczniom, żeby go wyrzucili, ale nie mogli”. ¹⁹ On zaś rzekł do nich: „O plemię niewierne, dopóki mam być z wami? Dopóki mam was cierpieć? Przyprowadźcie go do Mnie!” ²⁰ I przywiedli go do Niego. Na widok Jezusa duch zaraz począł szarpać chłopca, tak że upadł na ziemię i tarzał się z pianą na ustach. ²¹ Jezus zapytał ojca: „Od jak dawna to mu się zdarza?” Ten zaś odrzekł: „Od dzieciństwa. ²² I często wrzucał go nawet w ogień i w wodę, żeby go zgubić. Lecz jeśli możesz co, zlituj się nad nami i pomóż nam!”. ²³ Jezus mu odrzekł: „Jeśli możesz? Wszystko możliwe jest dla tego, kto wierzy”. ²⁴ Natychmiast ojciec chłopca zawołał: „Wierzę, zaradź memu niedowiarstwu!” ²⁵ A Jezus widząc, że tłum się zbiega, rozkazał surowo duchowi nieczystemu: „Duchu niemy i głuchy, rozkazuję ci, wyjdź z niego i nie wchodź więcej w niego!”. ²⁶ A on krzyknął i wyszedł wśród gwałtownych wstrząsów. Chłopiec zaś pozostawał jak martwy, tak że wielu mówiło: „On umarł”. ²⁷ Lecz Jezus ujął go za rękę i podniósł, a on wstał. ²⁸ Gdy przyszedł do domu, uczniowie Go pytali na osobności: „Dlaczego my nie mogliśmy go wyrzucić?” ²⁹ Rzekł im: „Ten rodzaj można wyrzucić tylko modlitwą <i postem>”.

Druga zapowiedź męki i zmartwychwstania

³⁰ Po wyjściu stamtąd podróżowali przez Galileę, On jednak nie chciał, żeby kto wiedział o tym. ³¹ Pouczał bowiem swoich uczniów i mówił im: „Syn Człowieczy będzie wydany w ręce ludzi. Ci Go zabiją, lecz zabity po trzech dniach zmartwychwstanie”. ³² Oni jednak nie rozumieli tych słów, a bali się Go pytać.

Spór o pierwszeństwo

³³ Tak przyszli do Kafarnaum. Gdy był w domu, zapytał ich: „O czym to rozprawialiście w drodze?” ³⁴ Lecz oni milczeli, w drodze bowiem posprzeczali się między sobą o to, kto z nich jest największy. ³⁵ On usiadł, przywołał Dwunastu i rzekł do nich: „Jeśli kto chce być pierwszym, niech będzie ostatnim ze wszystkich i sługą wszystkich!”. ³⁶ Potem wziął dziecko, postawił je przed nimi i objąwszy je ramionami, rzekł do nich: ³⁷ „Kto przyjmuje jedno z tych dzieci w imię moje, Mnie przyjmuje; a kto Mnie przyjmuje, nie przyjmuje Mnie, lecz Tego, który Mnie posłał”.

W imię Jezusa

³⁸ Wtedy Jan rzekł do Niego: „Nauczycielu, widzieliśmy kogoś, kto nie chodzi z nami, jak w Twoje imię wyrzucał złe duchy, i zabranialiśmy mu, bo nie chodził z nami”. ³⁹ Lecz Jezus odrzekł: „Nie zabraniajcie mu, bo nikt, kto czyni cuda w imię moje, nie będzie mógł zaraz źle mówić o Mnie. ⁴⁰ Kto bowiem nie jest przeciwko nam, ten jest z nami. ⁴¹ Kto wam poda kubek wody do picia, dlatego że należycie do Chrystusa, zaprawdę, powiadam wam, nie utraci swojej nagrody.

Zgorszenie

⁴² Kto by się stał powodem grzechu dla jednego z tych małych, którzy wierzą, temu byłoby lepiej uwiązać kamień młyński u szyi i wrzucić go w morze. ⁴³ Jeśli twoja ręka jest dla ciebie powodem grzechu, odetnij ją; lepiej jest dla ciebie ułomnym wejść do życia wiecznego, niż z dwiema rękami pójść do piekła w ogień nieugaszony. ⁴⁵ I jeśli twoja noga jest dla ciebie powodem grzechu, odetnij ją; lepiej jest dla ciebie, chromym wejść do życia, niż z dwiema nogami być wrzuconym do piekła.⁴⁷ Jeśli twoje oko jest dla ciebie powodem grzechu, wyłup je; lepiej jest dla ciebie jednookim wejść do królestwa Bożego, niż z dwojgiem oczu być wrzuconym do piekła, ⁴⁸ gdzie robak ich nie umiera i ogień nie gaśnie. ⁴⁹ Bo każdy ogniem będzie posolony. ⁵⁰ Dobra jest sól; lecz jeśli sól smak utraci, czymże ją przyprawicie? Miejcie sól w sobie i zachowujcie pokój między sobą!”.